Bugün sizlere John Doerr tarafından kaleme alınan “Önemli Olanı Ölç” kitabını anlatacağım. Bu kitap, OKR (Objectives and Key Results) metodolojisi hakkında bir klavuz, tarihçe gibi hazırlanmış. OKR nedir, nereden başlanılır ve nasıl uygulanır sorularına kitap doğrultusunda cevap verip sizlerle Google şirketini bu gününe getiren temel itici gücü keşfedeceğiz.
OKR Nedir?
Objectives and Key Results OKR kısaltmasıyla bilinen bir yönetim metodolojisidir. Kitap, OKR’nin ne olduğunu, nereden başlanması gerektiğini ve nasıl uygulanması gerektiğini açıklıyor.
Kitabı bitireli bir buçuk yılı biraz geçti ve o günden veri OKR hayatımın bir parçası. Kısaca, ‘yalın odaklanma sanatı’ şeklinde tanımlayabilirim. Fakat biraz daha ayrıntılı konuya bakacağız elbette.
Bir Metaforla OKR Nedir?
Varsayın kömürle çalışan bir gemide yeni işe başladınız. Görev yeriniz kazan dairesi ve ilk işiniz kazana kömür atmak. Gemi yapısını tamamen tanıdığınız ve çalışma mekanizmasını bildiğiniz için attığınız kömürün gemiye nasıl etki ettiğini çok net biliyorsunuz.
Kömer yanıyor, buhar üretiliyor, itme gücü elde ediliyor ve gemi ilerliyor. Varacağınız liman ve orada geçireceğiniz süre sizin için çok net. Aslında en tecrübesiz çalışan olmanıza rağmen yaptığınız işin etkilerini görmek, doğru yaptığınızdaki faydasını ya da aksadığı durumundaki problemlerini tahmin etmek sizin için bile çok kolay.
OKR’yi anlamak için şirketinizi bu gemiye benzetebilirsiniz. Kömürü atmak, geminin ilerlemesi için gerekli gücü elde etmek şirketinizi ayakta tutacak işlemleri temsil eder. Kömürü atan kişi de şirketinize yeni mezun olarak başlayan en tecrübesiz kişidir.
Gemide var olan anlaşılabilirlik, şeffaflık ve netlik durumu OKR (Objectives and Key Results: Hedefler ve Anahtar Sonuçlar) sisteminin oluşturmaya çalıştığı her şeydir.
Günümüz Şirketleri Net Değil Mi?
Ne yazık ki, birçok orta ve büyük ölçekli şirkette çalışanlar, şirketlerinin hedefini net bir şekilde bilmiyorlar. Bu belirsizlik, genellikle şirketlerin sadece günlük işlere odaklanması ve geri kalanını önemsememesiyle ilişkili. Yani temel sebeplerden birisi kurumun kendisinin de bu hedeften haberdar olmaması. Genel olarak sadece yüzer ve işler vaziyette olmaya odaklanmışlar, gerisi önemli değil.
Gemi ilerlesin!
Peki, nereye?
Önemli değil, ilerleyelim!
“Nereye gideceğini bilmeyen kaptana hiçbir rüzgar yardım edemez.”
OKR sistemi, şirketlerin bu belirsizliği ortadan kaldırmasını hedefliyor. Böylece en üst yönetimden en alt seviyedeki çalışanlara kadar herkesin aynı hedefe doğru ilerlemesini amaçlanıyor.
Bir HEDEF (Objective); basitçe, şirketin ve dolayısıyla kişilerin NE elde etmek istediğidir; ne daha azı, ne de fazlası.
ANAHTAR SONUÇLAR (Key Results) ise konu alınan hedefe NASIL gidildiğinin izlenmesine olanak sağlayan ve kıyas yapılmasına olacak veren şeylerdir. Etkili KR’ler açık ve net bir şekilde bellidir, zaman sınırına sahiptir. Agresif ancak gerçekçidir. En önemlisi de ölçülebilir ve doğrulanabilirdirler.
Kitap OKR’nin Hangi Kısımlarını Anlatıyor?
Doerr kitap içerisinde Intel ve sonrasında -daha büyük bir odakla- Google’ın büyüme yolculuğunu anlatıyor. Bu yolculukta OKR ile tanışmaları, onu var etmeleri ve kendi kurum kültürleriyle yolculuklarına nasıl şekil verdiklerini anlatıyor. Bu anlatımı kronolojik ve en önemlisi şeffaf olarak bize sunuyor.
Anlatılarını derinleştirmek için pizza şirketi gibi çok çeşitli, temel amacı teknoloji olmayan şirketlerden de örnekler veriyor. Bu sayede okuyucuların, ‘bunlar sadece teknoloji şirketlerinde olur’ algısını yıkmaya çalışıyor.
Benim için bu algıyı yıktığını rahatlıkla söyleyebilirim. Ama buna sonra değineceğim.
Kitapta OKR’nin en ince ayrıntılarına kadar değinerek bize tam ve eksiksiz bir danışmanlık sunuyor diyebiliriz. Kitabı okuyup tüm yönergeleri takip ederek, kurumunuzda OKR sistemini kolaylıkla uygulayabilirsiniz.
Mevcutta bir KPI takip sisteminizin, stratejik yönetim şeklinizin olması hiçbir şekilde engel değildir. OKR sistemi muhtemelen sahip olduğunuz sistemlerde gördüğünüz eksikliği tamamlayıcı bir yapıya sahiptir. Kitap, bu konulara tamamen değinmektedir.
OKR’ye Başlarken Yapılacaklar
OKR’ye başlarken ilk yapacağınız iş bu yazı biter bitmez Önemli Olanı Ölç kitabını alıp okumak olmalıdır. Kitabı okurken notlarınızı yeterli seviye alırsanız rahatlıkla ilk dönüşüme başlayabilirsiniz.
Ancak bunu tek başınıza yapmaktan ziyade size dönüşümde destek olabilecek birkaç kişiye de kitaptan hediye etmenizi tavsiye ederim. Zira ne kadar güzel bir sistem olsa da her dönüşüm insanların ilk etapta karşı duracağı bir tabuya dönüşebilir.
Bununla beraber bu blogtaki OKR hakkındaki diğer yazıları da okuyabilirsiniz. Eminim ki onlar da size büyük fayda sağlayacaktır.
Özetle Önemli Olanı Ölç Kitabı
Sadede gelecek olursak bu kitap gerçek manada muhteşem bir dönüşümün ateşini yakabilecek potansiyele sahip. Değil iş hayatında, özel hayatımda da bireysel OKR’lerimi bir yılı aşkın süredir kullanıyorum. Notion sayfamda OKR adına özel bir sayfa var. Ana sayfamda güncel OKR’lerimi her gün görüyorum.
Hayatımı çeyreklere ayırdım ve onlara göre odağımı belirleyip ilerliyorum. Henüz %60’ın üzerinde bir başarı oranı göstermedim. Bu da Doerr’e göre iyi bir şekilde OKR yazdığımın en büyük göstergesi, evet, iyi dedim.
Çünkü %100 olmak insanın kendini hafife alması demektir. Bunu kitapta Doerr çok net bir şekilde, birden fazla yerde vurgulamış. Bu yazıyı da o vurgulardan birisiyle bitirelim;
“Eğer bir departman hedeflerinin %100’ünü tutturuyorsa ufkunu çok düşük belirlediği varsayılır ve bu durumda hesap verilecek çok şey olur.”