Ülkemiz ile Avrupa ülkelerini karşılaştırırken, onların altyapılarının zamanında -geçmişte- çok iyi yapıldığını, bizim ise öyle bir geçmişimizin olmadığını söyleriz. En azından ben bunu defalarca duydum diyebilirim. Görece doğru da diyebiliriz. Peki geçmişin kaçmış olması, geleceği yakalamamıza engel mi? Gömleğin ilk düğmelerini yanlış bağladıysak, kalan düğmeleri doğru bağlamak mümkün mü? Geleceğin altyapısını kurmak çok zor mu? Almanya eHighway dönüşümüne başladı bile.
Ekim 2022 başında Almanya Frankfurt’a bir iş gezisi sebebiyle gittim. Vaktimin çoğunu şehir içinde, fuar alanında ve toplu taşımada geçirsem bile dönüş için havalimanına giderken taksiyle otoyolu kullandık. O sırada otoyolda sağda ve solda aynen tren yollarının üzerlerinde olan tel ve direklerden gördüm.
Yolun en sağ şeridinin üzerine kurulan, kilometrelerce devam eden direk ve telleri derhal taksi şoförüne sordum. Söyledikleri vizyonumu genişletmekle kalmadı, beni derin düşüncelere yönlendirdi.
eHighway Nedir?
Öncelikle size eHighway denilen tasarım sistemi biraz açıklayayım.
Highway kelimesi bildiğimiz İngilizce bir kelime: Otoyol. Başına koyulan “e” harfi de tabi ki elektroniği simgeliyor. Araçların üzerine takılan, trenlerin üzerindekinin aynısı olan bir elektrik alıcısı ile aracın hybrit (hibrit) motoru enerji alıyor. Böylece aracın içinde elektrik depolanmamış olsa bile içten yanmalı bir motoru kullanmadan yoluna devam ediyor.
Otoyoldan çıktığında ise normal motoruna geçiş yapacak. Ara bağlantı yollarında benzin kullanılırken otoyolda elektrik olacak.
Böylece hem elektriğin verimini ve çevreciliğini kullanacaklar, hem de içten yanmalı motor ve mevcut yolların esnek ulaşım avantajını. Yani tam bir kazan-kazan durumu.
Almanya eHighway İnşasına Nerede ve Ne Zaman Başladı?
Benim gördüğüm yol üzerinde hala inşaat devam ediyordu. Ben A5 otoyolunda yaklaşık 20 km yolculuk yaptım ve yolun %75’inde direkler ile telleri gördüm diyebilirim.
Yaptığım araştırmalara göre 2019 yılında ilk 10 km tamamlanmış ve deneme sürüşleri yapılmış. Akabinde pandemic ile sekteye uğrayan proje için 2021’de yeniden haberler yazılmış, birkaç deneme yapılmış. Bunların videosu çekilmiş ve proje gidişatı hakkında bilgi güncellenmiş.
Şimdilik sadece Franfurt’un güneyindeki A5 Otoyolunda olan bu proje deneme aşamasında. Ancak ben gelecekte Almanya’nın otoyollarının en az %50 oranında eHighway dönüşümüne sokacağına inanıyorum.
Geleceğin Altyapısı
Şimdi geleyim beni düşüncelere iten konuya.
Bazen öne geçmek, bu teller kadar kolay. Ortada yeni bir şey yok. Yıllar öncesinde icat edilen, tren yollarında hala kullanılan elektrik telleri ile Doğu Avrupa’daki pek çok ülkede bulunan otobüslerin üzerindeki açılır kapanır elektrik alıcı sistemlerini birleştirerek inovasyon yapıyoruz. Bunu güvenlik açısından sadece otoyollara yerleştiriyoruz. Böyle bir projede çalışmaya gönüllü dünya markalarına esnek çalışma alanı açıyoruz ve sonuçları bekliyoruz.
Tutmazsa, en fazla 100 km tel, biraz direk ve işçilik israfı oluyor. Ancak mükemmel deneyimlerle yeni projeler geliştiriyoruz.
Tutarsa, dünyaya direk gidip kurabileceğimiz bir sistemimiz oluyor. Kendimize kurarak verimlilikte zirvelere çıkıyoruz.
Peki Kalanlar Ne Yapıyor?
Diğer Avrupa ülkelerinde ya da dünyada başka ülkede benzer çalışmalar var mı? Evet, var. Mesela Çin’de asfaltın altına yerleştirilen kablosuz şarj cihazları ile otoyolda araçları seyir halindeyken şarj etme planları var.
Birkaç ülkenin de daha kendi denemeleri mevcut. Ancak Almanya’nınki bana şuan için en mantıklı gelen oldu. Mevcut altyapının üzerine kurulacak ve var olan hiçbir şeyi yıkmayı gerektirmeyecek. Üzerine çıkacak. Verimlilik budur.
Ülkemizde Altyapı Dönüşümü
TOGG ile beraber elektrikli araç piyasasına girdiğimiz şu dönemlerde büyük şehirler arasındaki mola yerlerinde elektrik şarj istasyonları yaygınlaşıyor.
Sanayiyi ülkeye yayma politikası kapsamında kırsal alanlara verilen teşviklerle devasa fabrikalar İstanbul, Ankara ve İzmir harici şehirlere kuruluyor. Böylece bir denge oluşturulmaya çalışılıyor.
Bu yeni fabrikalardan çıkacak olan TIR’lar otoyollardan geçecekler. Ülkemizden çıkmayan benzini tüketecekler ve şirketlerin kar marjlarını eksi yönde etkileyecekler. Sanayi ile beraber bizler de şimdiden buna başlayabiliriz. Örneğin Almanya eHighway geliştiriyor. Biz de kendimize bir proje geliştirebilir ve aksiyona başlayan sanayi projelerimizin yan proje ihtiyaçlarını yürürlüğe sokabiliriz.
Bunu Almanya’da sadece hükümet yapmıyor, şirketler, halk ve ülke topluca buna destek oluyor. Biz de ülkemizde daha iyi günler görmek istiyorsak kendi uzmanlık alanımız oranında bu gelişime destek olmalıyız.
Sizin enerji verimliliği projeniz ne?